TUYÊN TRUYỀN VỀ BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ – NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG, ĐIỀU TRỊ VÀ PHÒNG NGỪA
Bệnh đậu mùa khỉ đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tổ chức họp khẩn và đưa ra những cảnh báo về căn bệnh này đang bùng phát. Hiện nay bệnh đã xuất hiện tại 12 quốc gia trên thế giới như Anh, Tây Ban Nha, Bỉ, Ý, Pháp, Đức, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Mỹ, Canada, Australia và có nguy cơ lan sang nhiều nước khác.
Bệnh đậu mùa khỉ là gì, nghiêm trọng như thế nào, có lây lan qua đường hô hấp như đại dịch Covid-19 hay không và hậu quả khi mắc bệnh đậu mùa khỉ ra sao ?
Bộ phận y tế Hệ thống xin gửi thông tin đầy đủ về bệnh để PHHS, CBGV tìm hiểu và có cách phòng bệnh sớm:
1. Đậu mùa khỉ là gì?
Đậu mùa khỉ là một căn bệnh hiếm gặp, do virus có “họ hàng” với bệnh đậu mùa phổ biến gây ra.
Virus gây nên căn bệnh đậu mùa khỉ là gì? Theo các tài liệu, chủng virus này thuộc chi Orthopoxvirus trong họ virus Poxviridae, lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1958. Do virus gây bệnh được phát hiện ở hai ổ dịch giống với căn bệnh đậu mùa xảy ra ở khỉ trong phòng nghiên cứu nên căn bệnh này cũng được gọi là bệnh đậu mùa khỉ.
Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại thì Khỉ không phải là tác nhân dẫn đến bùng phát dịch bệnh này. Theo WHO, nhiều khả năng loài gặm nhấm chính là nguồn lây lớn nhất nhưng vẫn chưa thể xác định chính xác.
2. Nguồn lây
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết nhiều ca mắc đậu mùa khỉ ở nam giới đồng tính, song tính hoặc nam giới quan hệ tình dục đồng giới.
Đậu mùa khỉ vốn trước đây không được ghi nhận trong y văn từng lây truyền qua đường tình dục, nhưng có thể lây truyền qua tiếp xúc với người nhiễm như quần áo, ga gối trải giường. Có thể nhiễm virus do vết cắn hay vết cào xước từ động vật nhiễm đậu mùa khỉ, do ăn thịt sống, tiếp xúc với người nhiễm virus hoặc chạm vào ga trải giường hay quần áo nhiễm virus.
Virus thâm nhập vào cơ thể qua tổn thương da, đường thở và niêm mạc (mắt, mũi hoặc miệng).
- Lây truyền từ người sang người được cho là chủ yếu qua giọt bắn lớn đường hô hấp, nhìn chung là các giọt bắn này khó có thể văng xa vài mét, do vậy để có thể lây được đòi hỏi phải tiếp xúc trực tiếp khá lâu.
- Bệnh đậu mùa khỉ có thể lây trực tiếp khi tiếp xúc với máu, chất lỏng trong cơ thể, giọt bắn đường hô hấp, vết thương trên da hoặc niêm mạc của người bệnh (hoặc của động vật mắc bệnh).
- Các nhà khoa học cho biết, căn bệnh này khó lây lan hơn so với dịch Covid-19. Tuy nhiên, bệnh đậu mùa khỉ vẫn có thể trở thành mối đe dọa sức khỏe toàn cầu nếu không có vaccine phòng ngừa kịp thời.
3. Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ
3.1. Thời gian ủ bệnh
Thời gian ủ bệnh có thể từ 5 đến 21 ngày, tức là sau thời gian đó các triệu chứng đầu tiên của bệnh mới bắt đầu xuất hiện. Một số trường hợp, thời gian ủ bệnh kéo dài trong khoảng từ 7 đến 14 ngày.
3.2. Triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ
Các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ lúc khởi phát thường là:
- Sốt (thường là triệu chứng bệnh đầu tiên)
- Đau đầu dữ dội
- Đau mỏi lưng và các cơ
- Ớn lạnh
- Mệt mỏi uể oải, kiệt sức
- Nổi hạch, sung hạch bạch huyết
Sau khi có biểu hiện sốt, người bị bệnh đậu mùa khỉ có thể bị phát ban sau đó từ 1 đến 3 ngày. Các dấu phát ban có thể xuất hiện ở:
- Trên khắp gương mặt (95% bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ đều phát ban trên mặt)
- Lòng bàn tay, bàn chân (tỷ lệ phát ban ở lòng bàn tay, bàn chân cũng tương đối cao, lên đến khoảng 75%)
- Miệng
- Mắt (bao gồm cả giác mạc và kết mạc)
- Cơ quan sinh dục
Các nốt phan ban ban đầu chỉ hơi sần trên bề mặt da và sau đó phát triển nghiêm trọng hơn, trở thành mụn nước, sưng to rồi dần chuyển sang mụn mủ rồi mới khô lại, đóng vảy và xẹp xuống.
Thông thường, các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ sẽ kéo dài từ 2 đến 4 tuần và các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể từ 5-21 ngày sau khi nhiễm virus rồi tự khỏi, người bệnh không cần thực hiện các biện pháp điều trị đặc biệt.
4. Phân biệt bệnh Đậu mùa và bệnh Đậu mùa khỉ
Sự khác biệt chính giữa các triệu chứng của bệnh đậu mùa và bệnh đậu mùa khỉ là bệnh đậu mùa khỉ làm cho các hạch bạch huyết sưng lên trong khi bệnh đậu mùa thì không.
5. Phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ
Dù chưa ghi nhận các ca bệnh đậu mùa khỉ tại Việt Nam, hơn nữa bệnh đậu mùa khỉ tuy khó lây lan giữa người với người hơn so với Covid-19 và các triệu chứng của bệnh cũng không quá nghiêm trọng nhưng đây vẫn là một căn bệnh nguy hiểm, cần có những biện pháp phòng ngừa phù hợp.
Một số biện pháp có thể áp dụng để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh bao gồm:
- Tránh tiếp xúc với động vật có nguy cơ nhiễm virus gây bệnh đậu mùa khỉ (động vật bị bệnh, động vật chết ở những khu vực xảy ra bệnh đậu mùa khỉ, động vật nghi ngờ nhiễm bệnh,…).
- Thực hiện ăn chín, uống sôi. Chỉ ăn các loài động vật rõ nguồn gốc xuất xứ, đã qua kiểm định.
- Tránh tiếp xúc với người có nguy cơ mắc bệnh. Không chạm vào các vật dụng của người có nguy cơ nhiễm bệnh.
- Cách ly người có triệu chứng bệnh/có nguy cơ nhiễm bệnh.
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước hoặc sử dụng dung dịch vệ sinh tay có chứa cồn, đặc biệt là khi vừa tiếp xúc với người khác.
- Tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa. Chưa có vaccine ngừa bệnh đậu mùa khỉ nhưng việc tiêm vaccine phòng bệnh đậu mùa có thể làm giảm đến 85% nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ.
- Nâng cao ý thức phòng tránh dịch bệnh. Thường xuyên cập nhật các thông tin bệnh.
Các chuyên gia y tế cũng khuyến khích người dân không nên chủ quan, cần chủ động tiêm phòng đậu mùa và thực hiện các biện pháp phòng ngừa phù hợp, chủ động thăm khám nếu phát hiện các biểu hiện bất thường hoặc nghi ngờ tiếp xúc với người/động vật nhiễm bệnh.
Kính chúc các thầy giáo, cô giáo, các con học sinh và gia đình luôn mạnh khỏe, bình an.
Trân trọng!
Y TẾ HỆ THỐNG
